– Βασίλης Κουφός, Σύμβουλος Βιώσιμης Επιχειρηματικότητας και Διαχειριστής Εταίρος της Capa Epsilon spPCC®
Η συγκυρία
Μετά από πολλές δεκαετίες – ουσιαστικά από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 – οικονομολόγοι, πολιτικοί παράγοντες, επιχειρηματίες και ιδιώτες κάθε μορφής, ταλανίζονται από μια κοινή και έντονη ανησυχία, της οποίας η σκιά, δημιουργεί ιδιαζόντως απειλητικές προβλέψεις, τόσο σε οικονομικό – παραγωγικό όσο και σε πολιτικό – κοινωνικό επίπεδο : ο πληθωρισμός είναι και πάλι παρόν και αποτελεί καίριο ρυθμιστικό παράγοντα στη συνάρτηση της καθημερινότητας των αρχών του 21ου αιώνα.
Ο πληθωρισμός – από αμιγώς επιστημονική σκοπιά – αφορά την ποσότητα του χρήματος που κυκλοφορεί. Η πλεονάζουσα κυκλοφορία χρήματος, πυροδοτεί αύξηση στις τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών, κατά τρόπον τέτοιο, όπου η μεν τελική αξία ενός προϊόντος δεν αντιστοιχεί στην πραγματική του, η δε αξία του χρήματος κατρακυλάει καθώς η ταχύτητα κυκλοφορίας του πολλαπλασιάζει την εμφάνισή του. Ταυτοχρόνως, δημιουργούνται απαιτήσεις ανατιμήσεων από την πλευρά της προσφοράς – οπότε η αέναη σπείρα ακρίβειας τίθεται σε λειτουργία.
Μετά από σχεδόν 30 μήνες σε καθεστώς υγειονομικής κρίσης, οι – επιβεβλημένες (;) επεκτατικές πολιτικές των ανά τον κόσμο κυβερνήσεων, δημιούργησαν ένα οικονομικό περιβάλλον με τα εξής χαρακτηριστικά :
- Πλεονάζον χρήμα
- Προσδοκίες οικονομικής ανάπτυξης
- Αύξηση των δημοσιονομικών ελλειμάτων
Η εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία, συνοδευόμενη από τις τεράστιες ενεργειακές και επισιτιστικές εξαρτήσεις του συνόλου της Δύσης, από τις δύο αυτές χώρες, συντέλεσε στο να υπάρξει ένα πληθωριστικό σοκ προσφοράς : εν μια νυκτί, οι τιμές των καυσίμων, των σιτηρών και των βιομηχανικών ορυκτών, ανήλθαν σε δυσθεώρητα ύψη, με την ταυτόχρονη απειλή του μηδενισμού της προσφοράς τους να τις συνοδεύει.
Οι πληττόμενοι
Το φαινόμενο αυτό, της ταυτόχρονης εμφάνισης ενός υβριδικού πληθωρισμού – με μονεταριστική βάση δημιουργίας και κεηνσιανές αιτίες μεγέθυνσης – αποτελεί πρωτόγνωρο κίνδυνο για τη Διεθνή Οικονομία, καθώς συνιστά ένα – οιωνοί – δομική και όχι προσωρινή κατασκευή.
Η πληθωριστική απειλή, θέτει σε σοβαρότατους κινδύνους όλους τους δρώντες :
- Το πολιτικό προσωπικό καλείται να λειτουργήσει θεσμικά, προστατεύοντας όσες περισσότερες κοινωνικές και οικονομικές ομάδες, μπορεί
- Οι ιδιώτες – είτε ως αυτοαπασχολούμενοι είτε ως μισθωτοί – δυσανασχετούν αντιμετωπίζοντας διαρκή φαινόμενα ακρίβειας σε κάθε είδους ανάγκης τους
- Οι επιχειρηματίες πιέζονται από τρεις κατευθύνσεις : πρώτον, οι εργαζόμενοι διαμαρτύρονται για τις αμοιβές τους, δεύτερον, το κόστος των πρώτων υλών – ειδικά εάν αυτές διαμορφώνονται χρηματιστηριακά – εκτινάσσεται και τρίτον, οι καταναλωτές περιορίζουν τη ζήτηση, καθώς οι αγοραστικές δυνατότητες τους τείνουν σε οριακό σημείο
Από τα παραπάνω, προκύπτει πως ο σοβαρός ασθενής αυτής της συγκυρίας, είναι – και πάλι (;) οι επιχειρήσεις. Ουσιαστικά, καλούνται τόσο να βρουν μια βιώσιμη λύση όσο και την εφαρμόσουν αποτελεσματικά – μάλιστα δε, δίκην επιβίωσης.
Τρόποι αντίδρασης των επιχειρήσεων
Η εργαλειοθήκη ανάσχεσης του πληθωρισμού για έναν επιχειρηματία σήμερα, διέρχεται από δύο συγκεκριμένα χαρακτηριστικά :
Πρώτον, την ύπαρξη ολοκληρωμένης ή σχετικά πλήρους απεικόνισης του επιπέδου διαχείρισης κινδύνων της επιχείρησης
Δεύτερον, η ύπαρξη δομημένου ενδοεπιχειρησιακού πλαισίου μεσο-μακροπρόθεσμων προγνωστικών μοντέλων (ουσιαστικά μια οργανωμένη ομάδα εκπόνησης προϋπολογιστικών στοιχείων, και διοικητικής πληροφόρησης)
Εφόσον η περιγραφή και η αξιολόγηση των παραπάνω δεδομένων κριθεί ικανοποιητική και λειτουργική, η εταιρεία μπορεί να προχωρήσει στην επιλογή των κατάλληλων μεθόδων, που θα περιορίσουν τις πληθωριστικές επιπτώσεις και την επικείμενη εκροή πόρων.
Η πρώτη δέσμη εργαλείων, περιλαμβάνει τη χρήση κλασικών χρηματοοικονομικών προϊόντων. Ο επιχειρηματίας μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε cash instruments (ομόλογα, μετοχές, αμοιβαία κεφάλαια, καταθέσεις, commodities), σε παράγωγα (interest rate swap, futures & options, forwards) και σε επενδύσεις μέσω συναλλάγματος. Οριζόντιο χαρακτηριστικό όλων αυτών των λύσεων αποτελεί η προϋπόθεση προσδιορισμού του χρονικού βάθους απόδοσης από πλευράς επιχείρησης σε συνδυασμό με την τήρηση μιας αρχιτεκτονικής διασποράς των επενδύσεων, ώστε να περιοριστεί δραστικά ο αθροιστικός κίνδυνος.
Από διαχειριστικής άποψης, η χρήση χρηματοοικονομικών προϊόντων ως αντιστάθμιση έναντι ενδεχόμενων ζημιών δίκην αύξησης των τιμών κόστους, αποτελεί επιλογή που απαιτεί λεπτομερή εξειδίκευση και συνεχή παρακολούθηση. Παράλληλα δε, η επιχείρηση οφείλει να υιοθετήσει τις ανάλογες λογιστικές πολιτικές αντιστάθμισης.
Ωστόσο, υπάρχει μια δεύτερη δέσμη βοηθημάτων που έχουν τη δυνατότητα, όχι μόνον να αντισταθμίσουν πιθανές πληθωριστικές απώλειες κάθε είδους, αλλά κα να αποκαλύψει δυνητικούς θύλακες διαρροής υλικών και μη πόρων (resources leak spots) ικανούς να προκαλέσουν, ακόμη και βραχυπρόθεσμα, σημαντικά επιπλέον λειτουργικά προβλήματα. Η βάση αυτής της προσέγγισης διαμορφώνεται από το βαθμό ευθυγράμμισης του εταιρικού risk management με τα δεδομένα της οικονομικής συγκυρίας. Παράλληλα, οφείλουν επικαιροποιηθούν ή να διαμορφωθούν από μηδενικής βάσης :
- η Στρατηγική Διαχείρισης Κόστους (Strategic Cost Management)
- το πλαίσιο Αξιολόγησης Ευκαιριών (Opportunity Assessment)
- o σχεδιασμός των Ροών Εργασίας (Workflows) και των Εσωτερικών Επιχειρηματικών Διαδικασιών (Business Politics & Processes)
Ολοκληρώνοντας το σχεδιασμό αυτών των τριών βασικών υποστηρικτικών παραγόντων, αποκαλύπτεται το ακριβές περιθώριο των – χρηματικών – κυρίως πόρων που εκφεύγουν από την εταιρεία, δημιουργώντας χρηματοδοτικό κενό.
Το κενό αυτό, εάν δεν εντοπιστεί, εκτός του ότι καθίσταται δεδομένο, αυξάνει, τόσο λειτουργικά όσο και διαχειριστικά, καθώς ο επιχειρηματίας, αγνοώντας που πραγματικά σημειώνεται διαρροή, είτε θα δανειστεί – πληρώνοντας τόκους – είτε θα αναδομήσει την παραγωγή – απολύσεις, αγορά φθηνότερων πρώτων υλών, περιορισμός προσφοράς – είτε θα καταφύγει σε αύξηση της τιμής πώλησης των προϊόντων του. Και τα τρία ενδεχόμενα, καταδικάζουν την επιχείρηση, σε παραμονή της σε συνθήκες ανωμαλίας.
Αντίθετα, εάν, η εταιρεία προχωρήσει σε αναδιαμόρφωση των Διαχειριστικών Υποδομών της, μπορεί, με μεγαλύτερη ασφάλεια, να χρησιμοποιήσει συνδυαστικά ένα σετ χρηματοοικονομικών προϊόντων αντιστάθμισης, επιτυγχάνοντας, όχι απλώς την ανάσχεση των επιθετικών επιδράσεων της αύξησης των τιμών κόστους, αλλά μεγιστοποιώντας τα οφέλη της, μετατρέποντας την οδυνηρή οικονομική συγκυρία σε περιουσιακό στοιχείο.
Το ότι η κρίση αποτελεί ευκαιρία, πιθανόν να αποτελεί μια παρωχημένη φράση. Όταν όμως δημιουργεί κέρδη, ποιος νοιάζεται;
Από την έντυπη έκδοση Επιχειρήσεις (ειδική έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών, 2-3 Ιουλίου 2022)
