-του Βασίλη Κουφού, συμβούλου βιώσιμης επιχειρηματικής ανάπτυξης, ιδρυτή και Principal Managing Partner, Capa Epsilon OSP
Η περιβαλλοντική, κοινωνική και εταιρική διακυβέρνηση, αποτελούν τους τρεις πυλώνες ποσοτικής και ποιοτικής προσέγγισης των μη χρηματοοικονομικών επιπτώσεων μιας χρηματοοικονομικής επένδυσης, μιας επιχείρησης, ενός ή περισσοτέρων παραγωγικών κλάδων ή ακόμη και μιας Εθνικής Οικονομίας εν συνόλω. Αν και κάθε επιχειρησιακή ενέργεια αποτιμάται σε αξία χρήματος, υπάρχουν πτυχές της δραστηριότητας ενός οργανισμού, οι οποίες εμφανίζονται παράπλευρα, κατά την υλοποίηση των παραγόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών. Αυτές αθροίζουν συνήθως έναν όγκο ανεπιθύμητων και αρνητικών χαρακτηριστικών. Τα χαρακτηριστικά αυτά, εκτείνονται σε ένα πλαίσιο, το οποίο αγκαλιάζει το σύνολο της παραγωγικής και διοικητικής διαδικασίας, ξεκινώντας από την ανάλωση περιβαλλοντικών πόρων και καταλήγοντας στο υιοθετημένο μοντέλο λογοδοσίας της ηγετικής δομής. Αυτή η ολιστική πρόσληψη έχει ως τελικό αποτέλεσμα την κωδικοποιημένη αποτύπωση της μη χρηματοοικονομικής φυσιογνωμίας κάθε μορφής παραγωγής αξίας (από μια μικρή κλειστή γραμμή παραγωγής, σε μια υπερεθνική οικονομία).
Όλα τα παραπάνω, αναπτύχθηκαν, τυποποιήθηκαν και απέκτησαν θεσμικές παρεμβατικές δυνατότητες τις τελευταίας τρεις δεκαετίες. Κατά την περίοδο αυτή, τρία σημαντικά δεδομένα χαρακτήρισαν το διεθνές περιβάλλον : η πλήρης επικράτηση της ανοικτής οικονομίας, η ψηφιοποίηση των συναλλαγών σε, σχεδόν, ολοκληρωτικό βαθμό, και η αλματώδης τεχνολογική ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών. Συνέπεια αυτού του παραλλαγμένου trickle-down, αποτέλεσε η δομική μεταβολή, όχι μόνο της διαδικασίας κάθε οικονομικής πράξης αλλά και η ανάδειξη της ανάγκης για νέα νομισματικά εργαλεία. Είχε έλθει η ώρα των κρυπτονομισμάτων.
Σε σχέση με τα παραδοσιακά νομισματικά μέσα, τα κρυπτονομίσματα έχουν μερικά πολύ ενδιαφέροντα γνωρίσματα. Το πρώτο και βασικό από αυτά, αφορά την προέλευσή τους. Τα ψηφιακά νομίσματα, δεν εκδίδονται από έναν εθνικό ή υπερεθνικό φορέα (από μια Κεντρική Τράπεζα όπως η FED ή η ΕΚΤ), αλλά είτε να εξορύσσονται ψηφιακά, είτε συναλλάσσονται σε ψηφιακά ανταλλακτήρια. Άμεση και πρακτική συνέπεια αυτού του τρόπου έκδοσης, αποτελεί η εξάλειψη του κινδύνου, χειραγώγησης, κατάχρησης προνομιακών πληροφοριών και κάθε άλλης παρέμβασης στη διακίνηση τους. Είναι απρόσβλητα σε κάθε είδους νομισματικές ασθένειες (πληθωρισμός, επιτοκιακές διακυμάνσεις). Διασφαλίζουν πλήρως θέματα προσωπικών δεδομένων μέσω της ανωνυμίας των συναλλαγών και ως προϊόν, έχουν χαμηλό κόστος.
Ότι συνέβη στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν επιβλήθηκε ο κανόνας του χρυσού ως νομισματικού εργαλείου διεξαγωγής εμπορικών πράξεων, ότι εφαρμόσθηκε στα τέλη του 20ου αιώνα και στις αρχές του 21ου, οπότε το ηλεκτρονικό – λογιστικό χρήμα εδραιώθηκε ως ο μοχλός λειτουργείας του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, μοιάζει να απεικονίζεται στο πεδίο του διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος στην εποχή μας : Το ψηφιακό νόμισμα επελαύνει και δεν φαίνεται να είναι μακριά η ημέρα της πλήρους επικράτησης του ως κύριου νομισματικού μέσου της παγκόσμιας αγοράς
Με δεδομένα τα παραπάνω, το επόμενο βήμα, συναντά ένα ερώτημα : ποιο είναι πρόσημο βιωσιμότητας αυτών των νομισματικών μέσων ;
Εξετάζοντας το ζήτημα ιεραρχικά, προηγείται το περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Αποτελεί ειρωνεία το ότι εκεί ακριβώς, εντοπίζεται η σημαντικότερη αδυναμία των ψηφιακών νομισμάτων. Το Bitcoin, το διασημότερο κρυπτονόμισμα, απαιτεί για την ετήσια παγκόσμια παραγωγή του, ηλεκτρική ενέργεια 50% μεγαλύτερη από την ετήσια κατανάλωση ρεύματος στην Ελλάδα. Το Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού στις ΗΠΑ, κατέδειξε ότι η παραγωγή ψηφιακών νομισμάτων το 2020 άντλησε 75,4 τεραβατώρες (Twh) ηλεκτρικού ρεύματος, περισσότερες από όλη την κατανάλωση ηλεκτρισμού στην Αυστρία (69,9 Twh). Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι ισοδύναμες σε CO2 εκπομπές στην ατμόσφαιρα για την παραγωγή Bitcoin αυξήθηκαν κατά 126 φορές από 0,9 τόνους ανά κρυπτονόμισμα το 2016 σε 113 τόνους το 2021. Ειδικά για την περίοδο 2020 – 2021, έκθεση του ΟΗΕ αποφαίνεται ότι η παραγωγή Bitcoin εξέπεμψε πάνω από 85,89 μεγατόνους CO2. Η συνολική περιβαλλοντική επιβάρυνση που προκάλεσε μόνον το Bitcoin από το 2016 ως το 2021, αποτιμάται σε 12 δις δολάρια. ενώ το περιβαλλοντικό κόστος του συνόλου των ψηφιακών νομισμάτων ξεπέρασε τα 30 δις. δολάρια στην εν λόγω πενταετία. Όπως είναι φυσικό, η έντονη ρυθμιστική πίεση που έχει ασκηθεί, εκτρέπει τον ευρύτερο κλάδο των κρυπτονομισμάτων, στην εξεύρεση όλο και λιγότερο ενεργοβόρων μεθόδων ψηφιακής εξόρυξης. Ενδεικτική είναι η περίπτωση του, σχετικά νεόκοπου ψηφιακού νομίσματος Solana, το οποίο αποτελεί τη βιώσιμη εναλλακτική απάντηση, στο δεύτερο σε δημοφιλία κρυπτονόμισμα, Ethereum.
Αναφορικά με τις κοινωνικές επιπτώσεις τους το όλο ζήτημα αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες του κοινού που χρησιμοποιεί κρυπτονομίσματα. Το κοινό αυτό, είτε πρέπει να έχει υψηλού επιπέδου τεχνική κατάρτιση προκειμένου να μπορεί να ανταποκρίνεται στις χρηστικές ανάγκες των συναλλαγών, είτε οφείλει να συνεργαστεί με εξειδικευμένους και έμπιστους παρόχους, οι οποίοι, θα αναλάβουν να υλοποιήσουν το καθαρά τεχνικό σκέλος της διαδικασίας. Συνεπώς τίθεται θέμα διαχωρισμών, ηλικιακών – καθώς οι περισσότερο ηλικιωμένοι δεν μπορούν με ευκολία να εισέλθουν στο στίβο αυτό – γνωστικών – οι τεχνικές απαιτήσεις ξεπερνούν τις απλές ψηφιακές δεξιότητες – αλλά και εισοδηματικών – συμμετέχοντες με μεγαλύτερη οικονομική ευχέρεια μπορούν να λάβουν τεχνική υποστήριξη από τρίτους, ή να χρησιμοποιούν λογισμικό και hardware υψηλών δυνατοτήτων. Συμπερασματικά, είναι πολύ περιορισμένα τα εργαλεία παρέμβασης που δύναται να τις εφαρμοσθούν. Πρακτικά, ο διαχωρισμός θα υφίστανται διαρκώς και θα μειωθεί περιστασιακά με την εξάπλωση της χρήσης κρυπτονομισμάτων.
Τέλος, οι μέθοδοι εταιρικής διακυβέρνησης. Τα ψηφιακά νομίσματα έχουν δεδομένες αρετές, όπως αναφέρθηκε ήδη. Παρά ταύτα, το μητρώο επιχειρησιακών κινδύνων διαρκώς ανανεώνεται καθώς η χρήση κρυπτονομισμάτων εξαπλώνεται, απαιτώντας συστηματική παρακολούθηση. Σε συνδυασμό με αυτό δε, είναι αναγκαία η εκπόνηση ενός ειδικού νομικού πλαισίου – δίκην προτύπων – το οποία θα διευκολύνει τη δράση φορέων που δύναται να εμπλακούν (όπως η Αρχή Χρηματοοικονομικής Συμπεριφοράς, ή άλλες παρόμοιες πρωτοβουλίες).
Δείτε το άρθρο όπως δημοσιεύθηκε εδώ
