–του Βασίλη Κουφού, ιδρυτή και ΔΣ της Capa Group AE, σύμβουλου βιώσιμης επιχειρηματικής ανάπτυξης
Η έννοια των υποδομών σε μια οικονομία με πλήθος ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων, , αλλά και αξιοσημείωτα δομικά κενά, οδηγεί αυτομάτως σε εικόνες γεμάτες αντιφάσεις : από τη μια πλευρά, επενδύσεις εντάσεως κεφαλαίου και εργασίας, με τεράστια προστιθέμενη αξία, οι οποίες απελευθερώνουν κάθε είδους αναπτυξιακά κίνητρα, δρώντας πολλαπλασιαστικά στην εξίσωση της οικονομικής μεγέθυνσης. Η άλλη όψη, υπενθυμίζει τις τεράστιες και κοστοβόρες καθυστερήσεις, την εμπλοκή με πολλές και διαφορετικές εκδοχές των ισχυρότερων σκληρύνσεων της Δημόσιας Διοίκησης και τη διαρκή αγωνία για την πιθανότητα να μείνει η επένδυση ανολοκλήρωτη. Αλλά αυτό ακριβώς το ετερογενές περιεχόμενο, ταυτίζει τα – κάθε μεγέθους – έργα υποδομής με την ίδια την υπόσταση του επιχειρείν : τεράστια δέσμευση κεφαλαίων, πελώριες προσδοκίες κέρδους, ανάληψη σοβαρού επιχειρηματικού ρίσκου, αλλαγές στην καθημερινότητα του εμπορίου και της παραγωγής.
Η ελληνική οικονομία, είναι γνωστό πως αποτελεί ένα στίβο επί του οποίου δρουν σχεδόν κατ΄ αποκλειστικότητα μικροί και μεσαίοι παίκτες. Με βάση τα τελευταία επικαιροποιημένα στοιχεία της Eurostat στη χώρα μας δραστηριοποιούνται περί τις 781 χιλιάδες επιχειρήσεις. Εξ αυτών, οι σχεδόν 740 χιλιάδες (94,7%) ανήκουν στην κατηγορία των πολύ μικρών. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι στις εταιρείες αυτές εργάζονται λιγότεροι από 10 εργαζόμενοι, ο δε κύκλος εργασιών και η αξία του ενεργητικού τους περιορίζεται σε αξίες κάτω των € 2 εκατομμυρίων. Οι παράμετροι αυτές, συνδυαζόμενες με τις δεδομένες ανάγκες σε έργα υποδομής κατά μήκος και πλάτος της ελληνικής επικράτειας, οδηγούν σε μερικά πρόχειρα συμπεράσματα σχετικά με τις ελλείψεις που διαρκώς ακούγονται για επαρκή οδικά δίκτυα, ανύπαρκτες σιδηροδρομικές γραμμές και απαρχαιωμένες λιμενικές εγκαταστάσεις. Που καταλήγουν όλες αυτές οι σωρευμένες ανεπάρκειες : σε μια εφοδιαστική αλυσίδα με προβληματική απόδοση. Και όταν η εφοδιαστική αλυσίδα δυσλειτουργεί (και μάλιστα δομικά και όχι ευκαιριακά), συγκεντρώνει κόστη, η διασπορά των οποίων αποτυπώνεται στα ράφια και τις βιτρίνες των καταστημάτων με τη μορφή των αυξημένων τιμών πώλησης των αγαθών. Κάποτε οι οικονομολόγοι περιέγραφαν την έννοια του δομικού πληθωρισμού σαν μια νομισματική ανεπάρκεια. Σήμερα ο δομικός πληθωρισμός ίσως «δομείται» από την έλλειψη υποδομών.
Δεν είναι αστείο. Η αδυναμία της ελληνικής οικονομίας αποκτήσει μια ολοκληρωμένη αναπτυξιακή προσωπικότητα, ικανή να αναμορφώσει συνολικά τόσο την εγχώρια Αγορά όσο και το σύνολο της κοινωνίας, είναι ακριβώς αυτή. Ο κατακερματισμός των δυνάμεων παράγει μόνον πολυποίκιλα και διαβρωτικά μικροσυμφέροντα. Δεδομένης δε, της πανταχού παρούσας κρατικής παρέμβασης, η συνεύρεση μικροσυμφερόντων – Κράτους εξηγεί πολλές από τις διαρθρωτικές αδυναμίες της Οικονομίας μας. Αδυναμίες, η παρουσία των οποίων έχει αποδοθεί στην αφηρημένη επιδίωξη του εντοπισμού ενός νέου παραγωγικού μοντέλου.
Γυρνώντας πίσω, στην ουσία του θέματος, το ζητούμενο είναι τα – λεγόμενα – μεγάλα έργα, δηλαδή οι υποδομές. Και φυσικά η συζήτηση δεν αφορά μόνον τις επίγειες εγκαταστάσεις όπως οι δρόμοι ή τα αεροδρόμια. Στην εποχή μας, η βεντάλια του όρου αυτού έχει επεκταθεί δραματικά.
- Ενέργεια
- Τηλεπικοινωνίες
- Διαχείριση Υδάτων και Αποβλήτων
Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε τις κοινωνικές υποδομές : Εκπαιδευτικά ιδρύματα, νοσοκομεία, αθλητικές εγκαταστάσεις και άλλα παρόμοια, τα οποία αποτελούν το θεμέλιο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Γιατί όμως μια μικρή ή μεσαία επιχείρηση, δρώντας κατά μόνας και όχι στα πλαίσια κάθε είδους ή μορφής σύμπραξης (κοινοπραξία, συνέργεια, franchising) αδυνατεί να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία; Οι υποδομές ως έργο προς υλοποίηση έχουν δεδομένα χαρακτηριστικά, τα οποία συνοδεύονται από πολύ συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες. Η μεγάλη χρηματοδότηση, η διαχείριση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών αντικτύπων, η διαρκής διευθέτηση ενός μεγάλου πλαισίου διοικητικών και νομικών εκκρεμοτήτων και η απαραίτητη επένδυση σε εξειδικευμένη τεχνογνωσία, συνθέτουν το βασικό τετράγωνο των προδιαγραφών ενός έργου υποδομής. Κάθε «πλευρά» αυτού του σχήματος είναι το ίδιο σημαντική με όλες τις υπόλοιπες – συνεπώς όλες μαζί παράγουν το αποτέλεσμα με τον ίδιο βαθμό επίδρασης. Επιπλέον, η στρατηγική ανάπτυξης υποδομών πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις τοπικές ανάγκες, τις τάσεις της αγοράς και τις διεθνείς προκλήσεις. Η ορθολογική και ολοκληρωμένη προσέγγιση στον σχεδιασμό και την υλοποίηση μεγάλων έργων είναι η βάση για την επιτυχή τους ανάπτυξη και την ανθεκτικότητα τους στο μέλλον.
Συνεπώς, η εξίσωση έχει δύο ισοδύναμους παράγοντες. Από τη μία πλευρά η υποδομή, η οποία υλοποιούμενη βελτιώνει τοπικά ή ευρύτερα την οικονομία και την κοινωνία. Από την άλλη η επιχείρηση, η οποία υλοποιεί το έργο, αλλά ταυτόχρονα αναπτύσσεται και η ίδια. Εδώ όμως κρύβεται μια σημαντική λεπτομέρεια. Κάθε είδους εταιρική σύμπραξη, δημιουργεί πολλαπλασιαστικές οικονομίες κλίμακας, τα αποτελέσματα των οποίων είναι απολύτως συγκρίσιμα με τα οφέλη του ίδιου του παραδοτέου. Η τεχνογνωσία που παράγεται από τη δημιουργία ενός σύγχρονου αυτοκινητόδρομου είναι τόσο σημαντική όσο και τα συγκοινωνιακά προβλήματα που το ίδιο το έργο επιλύει. Οι συνέργειες είναι τόσο αναγκαίες όσο και τα ίδια τα έργα που χρειάζεται να πραγματοποιηθούν.
Το συμπέρασμα είναι μάλλον προφανές. Η αυθαίρετη και θολή έννοια που υποκρύπτει η αναζήτηση του παραγωγικού μοντέλου αποδεικνύει το ψευδεπίγραφο του πράγματος. Το νέο παραγωγικό μοντέλο είναι εξαιρετικά απλό. Εταιρικές συνεργασίες βασιζόμενες σε κατά το δυνατόν ολοκληρωμένες επιχειρηματικές και επιχειρησιακές νομικές δεσμεύσεις. Συμπράξεις με υιοθέτηση ολοκληρωμένων πολιτικών και διαδικασιών λειτουργείας, ικανές να αναπλάσουν και να αναμορφώσουν ολόκληρη την αγορά, δημιουργώντας νέα ήθη και νεωτερικές πρακτικές. Συνέργειες με βαθύ περιεχόμενο οι οποίες στοχεύουν, όχι στον πρόσκαιρο προσπορισμό της συγκυρίας, αλλά στη μακροπρόθεσμη δημιουργία νέων αγορών, νέων υπηρεσιών και νέων προϊόντων.
Πρακτικά, το αποτέλεσμα από την εφαρμογή αυτής της λογικής, είναι το ίδιο από μόνο του ένα αναγκαίο έργο υποδομής.
Κατεβάστε εδώ το άρθρο όπως δημοσιεύθηκε
