του Βασίλη Κουφού, Συμβούλου Βιώσιμης Επιχειρηματικότητας, ιδρυτή και managing partner της Capa Epsilon OSP, Οικονομικού Διευθυντή CSR Hellas
Η μετάβαση από το παραδοσιακό ζεύγος «ρίσκου-απόδοσης» σε ένα τρίποδο «ρίσκου-απόδοσης-αειφορίας» αποτελεί μια οργανωτική πρόκληση για την εταιρική χρηματοδότηση. Είναι επίσης μια πρόκληση όσον αφορά τα εργαλεία, τη διαχείριση δεξιοτήτων και την κουλτούρα. Παράλληλα αλλάζει και τον ρόλο και την εταιρική καθημερινότητα στις επιχειρήσεις. Τα Διοικητικά Συμβούλια, οι Γενικοί Διευθυντές και – αναλόγως του τομέα δραστηριοποίησης – η C-Suite στελέχωση των εταιρειών, αναζητούν τα μονοπάτια που θα οδηγήσουν τους οργανισμούς τους, σε ασφαλή συμπεράσματα, τόσο ως προς τον τρόπο που θα επιμετρηθεί το βιώσιμο αποτύπωμα των επιχειρήσεων που εκπροσωπούν, όσο και ως προς το βαθμό εξασφάλισης που θα προσφέρει το αποτύπωμα αυτό αξιολογούμενο από τις Τράπεζες, ώστε μην αποτελέσει αιτία δημιουργίας χρηματοδοτικού προβλήματος. Άλλωστε ο εφαρμοστικός μοχλός ολόκληρης της διαδικασίας μετάβασης, εδράζεται ακριβώς σε αυτό τον πυλώνα: τη χρηματοδότηση.
Η ολιστική διαφοροποίηση, την οποία προκαλεί η Ταξινομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε συνδυασμό με τη νομολογία που έχει προωθήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μετασχηματίζουν τις Οικονομικές Διευθύνσεις σε βασικό άξονα στρατηγικού σχεδιασμού των εταιρειών, καθώς πλέον, ο Οικονομικός Διευθυντής είναι ο ομφαλός συγκέντρωσης και αξιολόγησης, σειράς εξειδικευμένων – και πρωτίστως – ποιοτικών πληροφοριών, ικανών να προκαλέσουν δομικές μεταβολές στη χρηματοοικονομική φυσιογνωμία της επιχείρησης (δανεισμός με χαμηλά επιτόκια, άνοδος της αξίας της μετοχής, πρόκληση ενδιαφέροντος από επενδυτές, συμμετοχή σε ενδεχόμενη δημόσια χρηματοδότηση).
Δεδομένου του πλαισίου που ήδη εφαρμόζεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι εταιρείες ήδη καλούνται – με βάση συγκεκριμένα κριτήρια επιλεξιμότητας – να παρουσιάσουν τους Μη Χρηματοοικονομικούς τους Απολογισμούς, βάσει των οποίων θα οικοδομηθεί το αξιολογικό επενδυτικό πλέγμα κρίσης κάθε επιχείρησης. Ο κλάδος, το εταιρικό μέγεθος, η περιοχή δραστηριοποίησης, ο βαθμός διείσδυσης στο τοπικό οικονομικό οικοσύστημα και το παραγόμενο προϊόν ή υπηρεσία, περιχαράσσουν το πεδίο, εντός του οποίου αξιολογείται ο κάθε παίκτης. Τα δεδομένα αυτά, οδηγούν τις επιχειρήσεις – μέσω των Οικονομικών Διευθύνσεων στην εκπόνηση ενός λειτουργικού δίπολου, επί του οποίου δρα – πλέον – ο Οργανισμός.
Ο πρώτος πόλος, αφορά στη διαχείριση των υφιστάμενων δομών καθώς και στη μεθοδολογία κάθε μελλοντικής επιχειρησιακής ή χρηματοοικονομικής επιλογής.
Η επιχείρηση καλείται να γνωστοποιήσει, αναλυτικά και τεκμηριωμένα, κατ’ ελάχιστον, το σύνολο των σημαντικών πληροφοριών τους σχετικά με ορισμένες κατηγορίες ζητημάτων όπως :
- περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εργασιακά θέματα,
- ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
- θέματα σχετικά με την καταπολέμηση της διαφθοράς και της δωροδοκίας.
Στο πλαίσιο της δημοσιοποίησης των πληροφοριών θα πρέπει να παρέχονται στοιχεία σχετικά με τη στρατηγική προσέγγιση των μη χρηματοοικονομικών ζητημάτων· τι κάνει μια εταιρεία, πώς το κάνει και γιατί το κάνει. Αυτό δεν εμποδίζει την ενδεδειγμένη συνεκτίμηση εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών. Οι συναφείς πληροφορίες μπορούν να κοινοποιούνται με ευρύτερους όρους, οι οποίοι εξακολουθούν να παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες στους επενδυτές και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς. Με τη δημοσιοποίηση των στόχων, των κριτηρίων αναφοράς και των δεσμεύσεων, μια εταιρεία μπορεί να συνδράμει τους επενδυτές και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς να κατανοήσουν το πλαίσιο στο οποίο εντάσσονται οι επιδόσεις της. Αυτό μπορεί να είναι χρήσιμο κατά την εκτίμηση των μελλοντικών προοπτικών. Η εξωτερική παρακολούθηση των δεσμεύσεων και η πρόοδος προς την επίτευξη των στόχων προάγει τη μεγαλύτερη διαφάνεια έναντι των ενδιαφερόμενων μερών. Οι στόχοι και τα κριτήρια αναφοράς μπορούν να παρουσιάζονται με ποιοτικούς ή ποσοτικούς όρους. Κατά περίπτωση, οι εταιρείες δύνανται να δημοσιοποιούν συναφείς πληροφορίες βάσει σεναρίων που στηρίζονται σε επιστημονικά δεδομένα.
Οι μελλοντοστραφείς πληροφορίες παρέχουν στους χρήστες των πληροφοριών τη δυνατότητα να αξιολογούν καλύτερα την ανθεκτικότητα και τη βιωσιμότητα της εξέλιξης, της θέσης, των επιδόσεων και του αντίκτυπου μιας εταιρείας με την πάροδο του χρόνου. Διευκολύνει επίσης τους χρήστες ώστε να μετρούν την πρόοδο που σημειώνει η εταιρεία όσον αφορά την επίτευξη μακροπρόθεσμων στόχων.
Ενδέχεται, τέλος, να υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες μια εταιρεία δεν έχει αναπτύξει πολιτικές σχετικά με ορισμένα θέματα τα οποία, ωστόσο, θεωρεί σημαντικά. Στις περιπτώσεις αυτές, η συγκεκριμένη εταιρεία θα πρέπει να παρέχει σαφή και αιτιολογημένη εξήγηση για την απουσία των εν λόγω πολιτικών. Σε κάθε περίπτωση, οι απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων που αφορούν σε θέματα όπως το επιχειρηματικό μοντέλο, τους κυριότερους κινδύνους κλπ. εξακολουθούν να ισχύουν.
Ο δεύτερος πόλος, απαιτεί τη γνωστοποίηση εκείνων των ποιοτικών χαρακτηριστικών, που αφορούν στη διαχείριση κινδύνων για κάθε πυλώνα βιωσιμότητας (περιβάλλον, κοινωνία, εταιρική διακυβέρνηση). Οι γνωστοποιήσεις αυτές, ανά πυλώνα, συγκροτούν τρεις άξονες δράσης που είναι η επιχειρηματική στρατηγική και διαδικασίες, η υλοποίηση της στρατηγικής και των διαδικασιών και η πρόβλεψη κινδύνων και η διαχείρισή τους.
Σε ό, τι αφορά τη στρατηγική και τις διαδικασίες, είναι σημαντική η παροχή πληροφοριών στα εξής θέματα:
- Σχέδιο ενοποίησης των υφιστάμενων παραγόντων και κινδύνων, λαμβάνοντας υπόψη τον αντίκτυπο τους στο επιχειρηματικό περιβάλλον, το επιχειρηματικό μοντέλο, τη στρατηγική και τον οικονομικό σχεδιασμό της επιχείρησης
- Στόχοι, σκοποί και όρια για την αξιολόγηση και την αντιμετώπιση του συνολικού υφιστάμενου κινδύνου βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, και αξιολόγηση απόδοσης τους, συμπεριλαμβανομένων μελλοντικών προβλέψεων στο ευρύτερο σχεδιασμό της επιχειρηματικής στρατηγικής και διαδικασιών
- Συσχέτιση – αξιολόγηση των τρεχουσών επενδυτικών δραστηριοτήτων – και πιθανών μελλοντικών – αναφορικά με τα επίπεδα ευθυγράμμισής τους σε σχέση με τα δεδομένα της Ταξινομίας της ΕΕ για τις βιώσιμες δραστηριότητες
- Σχεδιασμός πολιτικών και διαδικασιών αναφορικά με άμεσες ή έμμεσες δεσμεύσεις της εταιρείας με κάθε είδους τρίτο (προμηθευτή, πιστωτή, μέτοχο, χρηματοδότη κλπ), σχετικά με τις στρατηγικές τους, για τον μετριασμό και τη μείωση των υφιστάμενων κινδύνων
Ο αναλυτικός προσδιορισμός των αρμοδιοτήτων του οργάνου (ενδοεταιρικής διεύθυνσης ή τμήματος, ή εξωτερικού συνεργάτη) το οποίο θα αναλάβει το έργο καθορισμού του πλαισίου κινδύνων, η ενσωμάτωση βραχυπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπτώσεων υφιστάμενων παραγόντων και κινδύνων σε κάθε επιχειρησιακό και διοικητικό βαθμό αλλά και ο προσδιορισμός του τρόπου και της χρονικής περιοδικότητας διακίνησης των σχετικών αναφορών προόδου ή / και απολογισμού, αποτελούν τις πληροφορίες που αφορούν και πρέπει να παρέχονται σε σχέση με την υλοποίηση της στρατηγικής και των διαδικασιών της επιχείρησης.
Τέλος, οι απαιτήσεις στην υποβολή εκθέσεων που αφορούν στην πρόβλεψη κινδύνων και διαχείρισή τους θα πρέπει να περιλαμβάνουν πληροφορίες όπως ο προσδιορισμός, οι μεθολογίες και τα υιπθετούμενα από την επιχείρηση πρότυπα στα οποία βασίζεται το πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων, η εφαρμογή εργαλείων αναγνώρισης, μέτρησης και διαχείρισης κινδύνων, η αξιολόγηση των εργαλείων κινδύνου που εφαρμόστηκαν και εκτίμηση του αντίκτυπου τους χρηματοοικονομικά, ιδιαίτερα σε σχέση με το ύψος της ρευστότητας καθώς και της διαθεσιμότητας, ποιότητας και ακρίβειας των δεδομένων και διαδικασίες βελτίωσης τους – εφόσον κριθεί αναγκαίο. Εξίσου απαραίτητα στο πλαίσιο αυτό, είναι και η περιγραφή και ο προσδιορισμός των ορίων των δεδομένων κινδύνων και η διαδικασία ενεργοποίησης της κλιμάκωσης του μηχανισμού, σε περίπτωση παραβίασης αυτών των ορίων καθώς και η περιγραφή της ενδεχόμενης διασύνδεσης, μεταξύ κινδύνων με κάθε είδους επιχειρησιακό τομέα (πιστώσεις, ρευστότητα, χρηματοδότηση, κινδύνους αγοράς κλπ).
Όλο το παραπάνω πληροφοριακό πλαίσιο, αν και χαρακτηρίζεται από περιεχόμενο το οποίο έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά και σταθμίσεις, συνθέτει τη μεγάλη εικόνα των ποσοτικών δεδομένων, τα οποία, εν τέλει, παράγουν και την οριστική αριθμητική επίδοση.
Μέτρο επιλογής των τελικών δεικτών, αποτελούν οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (μαζί με το παρελκόμενο σύνολο των υποστόχων που συνοδεύουν κάθε ένα από τα 17 αυτά θεματικά σημεία δράσης), σε συνδυασμό με δέσμες Κλαδικών Δεικτών Απόδοσης, ανάλογα με το χώρο δραστηριοποίησης κάθε εταιρείας. Έτσι, μια επιχείρηση είναι σε θέση να επιμετρήσει το βαθμό εγγύτητας κάθε είδους μη χρηματοοικονομικού αποτυπώματός της, αλλά και να προσδιορίσει ένα σαφές Σχέδιο Δράσης προκειμένου να βελτιώσει τις επιδόσεις της.
Με βάση τα παραπάνω, είναι σαφής και αυταπόδεικτη η μετουσίωση του Οικονομικού Διευθυντή σε Στρατηγικό Εταίρο. Η συμβουλευτική του παρουσία τερματίζεται, με άμεση συνέπεια την απελευθέρωση δημιουργικού δυναμικού, ικανού να μεταλλάξει την υφιστάμενη εταιρική πραγματικότητα και υπόσταση. Είναι σαφές ότι καθώς το χρηματοδοτικό πλαίσιο αλλάζει κανόνες, η βιωσιμότητα διαμορφώνει νέα πραγματικότητα και για τις οικονομικές διευθύνσεις. Ανάμεσα στα εργαλεία που μπορούν να συμβάλλουν στη μετάβαση των επιχειρήσεων και των οικονομικών διευθύνσεων, ουσιαστικό και κύριο ρόλο μπορεί να έχει η ενημέρωση και εκπαίδευση των επιχειρήσεων έτσι ώστε να επιτευχθεί η αποτελεσματική λειτουργία του νέου κανονιστικού πλαισίου προς όφελος της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας. Καινοτομικοί εκπαιδευτικοί θεσμοί όπως αυτός του CSR School που πραγματοποιείται με επιτυχία τα τελευταία 4 χρόνια, το CSR HELLAS σε συνεργασία με το Alba Graduate Business School, The American College of Greece και το Πανεπιστήμιο Κρήτης μπορούν να στηρίξουν τις οικονομικές διευθύνσεις προς την κατεύθυνση αυτή.
Δείτε το άρθρο όπως δημοσιεύθηκε εδώ
