Γράφουν
Ο Βασίλης Κουφός, Σύμβουλος Βιώσιμης Επιχειρηματικότητας, ιδρυτής και principal managing partner της Capa Epsilon OSP,
ο Αλέξανδρος Ψαράκης, Λογιστής – Φοροτεχνικός, managing partner της Capa Epsilon OSP και
ο Κώστας Κούτρας, Λογιστής – Φοροτεχνικός, managing partner της Capa Epsilon OSP
Μία εξειδικευμένη, αλλά ιδιαιτέρως δημοφιλής μέθοδος ανταμοιβής των συμμετόχων σε νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες (είτε κεφαλαιουχικής – ΑΕ, ΕΠΕ, ΙΚΕ – είτε προσωπικής – ΟΕ, ΕΕ κλπ – μορφής) αποτελεί η προκαταβολική διανομή κερδών, η προσφυγή δηλαδή σε μια μερισματική πολιτική βασισμένη στις τρέχουσες επιδόσεις της επιχείρησης και όχι στα οριστικά αποτελέσματα, για τα οποία άλλωστε ο νόμος δίνει το δικαίωμα της δημοσίευσης, το ενωρίτερο έως την 30η Ιουνίου, με την υποβολή της ετήσιας δήλωσης φόρου εισοδήματος.
Η χρήση αυτών των εργαλείων μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα μιας ευρείας πηγής επιλογών της διοίκησης, μερικές από τις οποίες είναι οι εξής :
- Πρόωρη ανταμοιβή των μετόχων ως προς την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί
- Διαμόρφωση συνθηκών που καθιστούν τη μετοχή ως αξιόπιστη ή και ελκυστική
- Έμπρακτη και μετρήσιμη αποτίμηση της οικονομικής ευρωστίας ενός οργανισμού
- Δυνατότητα αντιμετώπισης μη αναμενόμενων υποχρεώσεων
- Ανάπτυξη τεχνικών πρόβλεψης επιδόσεων σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο
Διαδικασία προκαταβολικής διανομής ή απόληψης
1.Ανώνυμες Εταιρείες
Απόφαση και δημοσίευση : Στις Ανώνυμες Εταιρίες, η έκδοση προμερίσματος ρυθμίζεται από το ν.4548/2018 στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 162 .Το Διοικητικό Συμβούλιο, εντός της χρήσης εκ της οποίας προκύπτει το προμέρισμα, λαμβάνει την επίσημη απόφαση, καταρτίζονται προσωρινές χρηματοοικονομικές καταστάσεις από όπου εξάγεται η προσωρινή διανομή κερδών. Οι καταστάσεις αυτές, δημοσιεύονται με όλες τις απαιτούμενες διατυπώσεις δύο μήνες προ της εκτέλεσης της διανομής αυτής.
Αναφορικά δε με το ποσό που θα διανεμηθεί, η νομοθετική πρόνοια διατυπώνεται στο άρθρο 159 (παράγραφος 2). Ειδικότερα, αναφέρεται ότι η διανομή, «…δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των αποτελεσμάτων της τελευταίας χρήσης που έχει λήξει, προσαυξημένο με τα κέρδη, τα οποία προέρχονται από προηγούμενες χρήσεις και δεν έχουν διατεθεί, και τα αποθεματικά για τα οποία επιτρέπεται και αποφασίστηκε από τη γενική συνέλευση η διανομή τους, και μειωμένο: (α) κατά το ποσό των πιστωτικών κονδυλίων της κατάστασης αποτελεσμάτων, που δεν αποτελούν πραγματοποιημένα κέρδη, (β) κατά το ποσό των ζημιών προηγούμενων χρήσεων και (γ) κατά τα ποσά που επιβάλλεται να διατεθούν για το σχηματισμό αποθεματικών, σύμφωνα με το νόμο και το καταστατικό. …».
Οι Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις στις οποίες θα βασιστεί η προσωρινή διανομή, συντάσσονται εξωλογιστικά και αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του πρακτικού που θα εκδώσει το ΔΣ προκειμένου να υλοποιηθεί η διαδικασία. Ακόμη και εφόσον απαιτείται υπογραφή Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή για τις Τακτικές Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις, η υποχρέωση αυτή αίρεται για τον εν λόγω προσωρινό ισολογισμό.
Υπολογισμός ποσού : Ο υπολογισμός του προμερίσματος, περιορίζεται αξιακά, ως προς το ποσό που θα προκύψει από το ακόλουθο σχήμα :
| Αποτελέσματα τελευταίας κλεισμένης οικονομικής χρήσης | |
|
Πλέον (+) |
Κέρδη προηγουμένων χρήσεων που δεν έχουν διανεμηθεί |
|
Πλέον (+) |
Αποθεματικά για τα οποία επιτρέπεται η διανομή και υπάρχει απόφαση της Γενικής Συνέλευσης |
|
Μείον (-) |
ποσό των πιστωτικών κονδυλίων της κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσεως, που δεν αντιστοιχούν σε πραγματοποιημένα κέρδη (λογιστικά ποσά) |
|
Μείον (-) |
Ζημιές προηγουμένων χρήσεων |
|
Μείον (-) |
Ποσά υποχρεωτικής αποθεματοποίησης βάσει νομοθεσίας ή καταστατικού της εταιρείας |
|
= |
Μέγιστη επιτρεπόμενη αξία προς προσωρινή διανομή |
Σύμφωνα με όσα προβλέπουν τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, αλλά και τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις δεν γίνονται οι εγγραφές που αφορούν την διανομή. Αυτές καταχωρούνται στην χρήση κατά την οποία εγκρίνεται η διανομή από την Τακτική Γενική Συνέλευση των μετόχων.
Φορολογικές υποχρεώσεις : Κατά την διανομή προσωρινού μερίσματος, δεν καταβάλλεται ο εταιρικός φόρος εισοδήματος που αναλογεί σε αυτά κατά τον χρόνο διανομής τους. Ο φόρος εισοδήματος καταβάλλεται στον χρόνο που προσδιορίζεται, από τις διατάξεις του άρθρου 68 του κν 4172/2013, που αφορά την υποβολή της δήλωσης φορολογίας Εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων. Επιπλέον, στην παρακράτηση φόρου μερισμάτων (5%) όπως αυτή ορίζεται από τον ΚΦΕ, αποδίδεται ως χρόνο κτήσης του εισοδήματος, ο χρόνος λήψης της απόφασης για την έγκριση της διανομής τους από το αρμόδιο όργανο του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας (Τακτική Γενική Συνέλευση).
2.ΕΠΕ και ΙΚΕ
Στις ΕΠΕ και στις ΙΚΕ δεν υπάρχει η έννοια του προμερίσματος, αλλά αυτή της προσωρινής απόληψης κερδών. Εννοιολογικά αυτό σημαίνει ότι δεν δύναται να διενεργηθεί προσωρινή διανομή κερδών, αλλά οι επιτρεπόμενες προσωρινές απολήψεις κερδών από τους εταίρους αφορούν τη διανομή μέρους των κερδών που γίνονται αφού έχουν εγκριθεί οι ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, και επ’ αυτών των απολήψεων, που αντιμετωπίζονται φορολογικά ως μερίσματα, διενεργείται παρακράτηση φόρου με συντελεστή 5%.
Οι ΕΠΕ ρυθμίζονται νομοθετικά πλέον με το ν.4541/2018. Το παλαιό άρθρο 35 του ΚΝ 3190/1955, βάσει του οποίου διενεργείτο η απόληψη κερδών, απαλείφθηκε και έχει ουσιαστικά αντικατασταθεί με το άρθρο 4 του ν.4541/2018 : « … Αν πραγματοποιήθηκε διανομή µη πραγματικών κερδών, οι εταίροι που έλαβαν αυτά υποχρεούνται να τα αποδώσουν. Η αγωγή για την αναζήτηση αυτών παραγράφεται πέντε (5) έτη µετά την καταβολή αυτών. …».
Ομοίως και στις ΙΚΕ, συνάγεται σαφώς ότι η διανομή κερδών πρέπει να έπεται της σύνταξης και έγκρισης των ετησίων οικονομικών καταστάσεων από τη συνέλευση των εταίρων (ν.4072/2012, άρθρο 100).
Ως χρόνο κτήσης του εισοδήματος, ορίζεται ο χρόνος λήψης της απόφασης για την έγκριση της διανομής τους από το αρμόδιο όργανο του νομικού προσώπου, δηλαδή ο χρόνος σύγκλισης της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης. Οι προσωρινές απολήψεις που αναλήφθηκαν το φορολογικό έτος 20Χ0 και θα εγκριθούν κατά το ημερολογιακό έτος 20Χ1, με την προϋπόθεση ότι θα καλύπτονται από κέρδη της ΙΚΕ ή της ΕΠΕ για την φορολογική περίοδο 01.01.20Χ0 – 31.12.20Χ0, αποτελούν εισοδήματα εκ μερισμάτων των εταίρων για το φορολογικό έτος 20Χ1 (Απόφαση Α.1275/31.12.2021).
3.Προσωπικές εταιρείες και άλλες οντότητες
Για τις προσωπικές εταιρείες που τηρούν διπλογραφικά αρχεία, καθώς και για άλλες νομικές οντότητες (κοινωνίες αστικού δικαίου, αστικές κερδοσκοπικές εταιρείες, κοινοπραξίες, συμμετοχικές εταιρείες, αφανείς εταιρείες) με υποχρέωση τήρησης διπλογραφικού συστήματος και δυνατότητα διανομής κερδών, χρόνος κτήσης του εισοδήματος αυτού θεωρείται ο χρόνος που λαμβάνει χώρα η απόληψη ή η διανομή αυτών (πίστωση ή καταβολή – ΠΟΛ 1223/08.10.2015). Η καταβολή δε, της υποκείμενης σε παρακράτηση πληρωμής θεωρείται ότι έχει διενεργηθεί σε κάθε περίπτωση μέσα σε ένα μήνα από την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της δήλωσης φόρου εισοδήματος (ΠΟΛ 1011/08.01.2014)
Για τα νομικά αυτά σχήματα, είναι προφανές πως η διαδικασία είναι απλούστερη, καθώς δεν υπάρχουν οι διατυπώσεις δημοσιότητας.
Συμπερασματικά, προκύπτει ένα σαφές χρηστικό προβάδισμα της Ανώνυμης Εταιρείας ως προς την δυνατότητα να ανταμείψει με πιο άμεσο και ευέλικτο τρόπο όσους επενδυτικά τη στηρίζουν. Επιπλέον, μια ΑΕ είναι ευκολότερο να επιμετρήσει, αλλά και να κεφαλαιοποιήσει (ως προς την αγορά και όχι με την πλήρη τεχνική – λογιστική έννοια του όρου) τις ενδεχόμενες αυξημένες οικονομικές της επιδόσεις. Αντιθέτως, οι ΕΠΕ και οι ΙΚΕ, οφείλουν να εκκαθαρίζουν κάθε λογιστική χρήση προκειμένου να διανείμουν την ενδεχόμενη κερδοφορία τους, αλλά και για να μπορούν να επιδεικνύουν το υγιές της χρηματοοικονομικής τους υπόστασης.
Δείτε το άρθρο όπως δημοσιεύθηκε εδώ
