Από την 1η Ιουλίου 2021 θα τεθούν σε ισχύ νέοι κανόνες για το ΦΠΑ, οι οποίοι θα προσφέρουν στις επιχειρήσεις σε όλη την ΕΕ ένα πιο απλό και ομοιόμορφο σύστημα διαχείρισης.
Οι νέοι κανόνες θα εξασφαλίσουν ίσους όρους ανταγωνισμού για όλες τις επιχειρήσεις και θα απλοποιήσουν το διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο. Οι επιχειρήσεις όχι μόνο θα επωφεληθούν από τη σημαντική μείωση τους κόστους συμμόρφωσης για την διευκόλυνση του ευρύτερου διασυνοριακού εμπορίου, αλλά επίσης οι επιχειρήσεις της ΕΕ θα είναι πλέον σε θέση να ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις τις επιχειρήσεις εκτός ΕΕ που δεν επιβάλλουν ΦΠΑ.
Από αυτές τις νέες ρυθμίσεις επηρεάζονται όλες οι επιχειρήσεις, με έδρα εντός ή εκτός της ΕΕ, που πραγματοποιούν πωλήσεις εξ αποστάσεως σε ιδιώτες (B2C) εντός ΕΕ, δηλαδή επιχειρήσεις που προμηθεύουν εμπορεύματα διασυνοριακά ή/και κανονίζουν τη διασυνοριακή μεταφορά τους στο κράτος μέλος του καταναλωτή, ή παρέχουν υπηρεσίες σε καταναλωτές.
Η νέα εξορθολογισμένη διαδικασία θα γίνει ακόμα πιο εύκολη με την Μονοαπευθυντική Θυρίδα ΦΠΑ (OSS) και την Μονοαπευθυντική Θυρίδα για τις Εισαγωγές (IOSS) της ΕΕ. Αυτές οι επικαιροποιημένες πλατφόρμες έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν τη γραφειοκρατία για τις επιχειρήσεις και τα φορολογήσιμα πρόσωπα έως και 95%! Οι διαδικτυακές επιχειρήσεις μπορούν να εγγράφονται ηλεκτρονικά για την καταβολή του ΦΠΑ σε ένα μόνο κράτος-μέλος για όλες τις εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών εντός της ΕΕ, καθώς και να συνεργάζονται με τις φορολογικές αρχές του δικού τους κράτους-μέλους και στη δική τους γλώσσα, ακόμη και αν οι πωλήσεις τους είναι διασυνοριακές. Οι ηλεκτρονικές επιχειρήσεις θα εξοικονομήσουν έτσι χρόνο και χρήμα μέσω αυτού του πιο αποτελεσματικού συστήματος.
Τί ακριβώς θα συμβεί
Για πρώτη φορά από τον ερχόμενο Ιούλιο όποιος πραγματοποιεί αγορές αγαθών ή υπηρεσιών μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας (π.χ. e-bay, amazon κ.τ.λ.) ή απευθείας από επώνυμο ηλεκτρονικό κατάστημα χώρας του εξωτερικού θα επιβαρύνεται με τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας της χώρας προορισμού. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αν κάποιος που μένει στην Ελλάδα παραγγείλει μέσω πλατφόρμας ένα προϊόν, π.χ. από Γερμανία, αυτό το προϊόν δεν θα επιβαρυνθεί με τον ΦΠΑ που ισχύει στη χώρα αποστολής αλλά με τον ΦΠΑ που εφαρμόζεται στην Ελλάδα.
Αυτό θα ισχύσει για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και στόχο έχει, πρώτον, να μην υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ των χωρών και μεταξύ ηλεκτρονικού εμπορίου και αγοραπωλησιών με φυσική παρουσία του πελάτη σε κάποιο κατάστημα και, δεύτερον, τα έσοδα από ΦΠΑ να πηγαίνουν στα ταμεία του κράτους όπου καταλήγει το προϊόν, και όχι στα ταμεία του κράτους που γίνεται η εξαγωγή. Με τον νέο τρόπο υπολογισμού του ΦΠΑ θα σταματήσουν να χάνουν έσοδα οι χώρες που έχουν τεράστιο όγκο εισαγωγών από τα διάφορα μικροδέματα.
Για παράδειγμα, αν κάποιος από την Ελλάδα αγοράσει μέσω ενός ηλεκτρονικού καταστήματος στη Γερμανία έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή θα επιβαρυνθεί με ΦΠΑ 19%, ενώ αν το αγοράσει από ένα κατάστημα στην Ελλάδα θα επιβαρυνθεί με ΦΠΑ 24%.
Με τη νέα κεντρική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την «ενιαία ψηφιακή αγορά» που θα ισχύσει από 1η Ιουλίου, από οπουδήποτε αγοράζει κάποιος ένα προϊόν μέσω του Διαδικτύου θα επιβαρύνεται με τον ΦΠΑ της χώρας που θα καταλήξει, εν προκειμένω με 24%.
Η επιχείρηση που πουλάει το προϊόν στο εξωτερικό οφείλει να στείλει στα ταμεία του κράτους προορισμού το ποσό του ΦΠΑ που αντιστοιχεί κάθε φορά μέσω ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Αν, για παράδειγμα, γίνει ηλεκτρονική παραγγελία για ένα προϊόν από Ουγγαρία σε Ελλάδα, αυτό θα επιβαρυνθεί με ΦΠΑ 27% (ανώτατος συντελεστής που εφαρμόζει η συγκεκριμένη χώρα) αντί για 24%, που είναι στην Ελλάδα.
Με το νέο σύστημα σε όποια χώρα και αν γίνεται η ηλεκτρονική παραγγελία, η επιβάρυνση για τους Έλληνες καταναλωτές θα είναι με ΦΠΑ 24%.
Είναι προφανές ότι ο νέος αυτός τρόπος υπολογισμού του ΦΠΑ θα φέρει τα πάνω κάτω στις συναλλαγές πολιτών που επιλέγουν το απομακρυσμένο ηλεκτρονικό εμπόριο και το σημαντικότερο, τα έσοδα που χάνουν έως σήμερα πολλές χώρες με τεράστιο όγκο εισαγωγών από τα διάφορα μικροδέματα δεν θα καταλήγουν πλέον στα ταμεία των χωρών που πραγματοποιούνται οι εξαγωγές-αποστολές αλλά στα κρατικά ταμεία τους.
Για την Ελλάδα το νέο αυτό σύστημα αναμένεται να ενισχύσει την προσπάθεια που γίνεται κατά της φοροδιαφυγής και την αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ σε συνδυασμό με την πλήρη ανάπτυξη των συστημάτων καταγραφής των ηλεκτρονικών συναλλαγών, της ηλεκτρονικής τιμολόγησης και της τήρησης ψηφιακών βιβλίων μέσω του MyData της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων.
Κατά 30% αυξήθηκαν τους πρώτους τρεις μήνες του 2021 οι online αγορές στην Ελλάδα. Πλέον το Διαδίκτυο δεν αποτελεί πεδίο αγοραστικής δράσης μόνο για τις μικρότερες ηλικίες. Σύμφωνα με έρευνα του ΣΕΠΕ, τα 2/3 των Ελλήνων (68%) έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον μία online αγορά το τελευταίο εξάμηνο.
Οι περισσότεροι e-shoppers ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα των 18-54 ετών. Ωστόσο, σε όλες τις ηλικιακές ομάδες των καταναλωτών, τα ποσοστά αύξησης των online αγορών είναι εντυπωσιακά. Πιο εντυπωσιακά, μάλιστα, είναι τα ποσοστά αύξησης των αγορών από μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες. Για παράδειγμα, οι online αγορές από άτομα ηλικίας 65+ ετών αυξήθηκαν το πρώτο τρίμηνο του 2021 κατά 91%. Στην ηλικιακή ομάδα 55-64 ετών η αύξηση ήταν 56%.
Που στοχεύει η μεταρρύθμιση
Σε παρέμβασή της μέσω αρθρογραφία στον Οικονομικό Ταχυδρόμο, η ΓΓ Φορολογικής πολιτικής και Δημόσιας περιουσίας του Υπουργείου Οικονομικών κ. Αθηνά Καλύβα σημειώνει ότι
“(…) Με το νέο σύστημα απλοποιούνται οι υποχρεώσεις για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο ηλεκτρονικό εμπόριο στην ΕΕ και διασφαλίζονται τα έσοδα δεδομένου ότι:
– Απαλλάσσονται οι επιχειρήσεις από την υποχρέωση εγγραφής σε μητρώα ΦΠΑ σε καθένα από τα κράτη-μέλη όπου πωλούν αγαθά.
– Καταργείται το υφιστάμενο καθεστώς πωλήσεων από απόσταση και επεκτείνεται η εφαρμογή της «μικρής μονοαπευθυντικής θυρίδας» για τις ενδοκοινοτικές πωλήσεις αγαθών εξ αποστάσεως.
– Δημιουργείται νέα ηλεκτρονική πύλη για τις πωλήσεις εξ αποστάσεως από τρίτες χώρες με αξία κάτω των 150 €.
– Καταργείται η απαλλαγή από ΦΠΑ των μικροδεμάτων που προέρχονται από τρίτες χώρες για αποφυγή καταστρατηγήσεων.
– Οι ηλεκτρονικές πωλήσεις αγαθών φορολογούνται όμοια και με τους ίδιους συντελεστές με τη φυσική παράδοση, με συντελεστή ΦΠΑ της χώρας του καταναλωτή.
– Οι ψηφιακές πλατφόρμες καθίστανται υπόχρεες για την είσπραξη του ΦΠΑ για τις εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών που μεσολαβούν.
– Για τις νεοφυείς επιχειρήσεις και τις ΜΜΕ εφαρμόζεται απλοποιημένο καθεστώς.
– Προβλέπονται απλοποιημένοι κανόνες για ευκολότερη συμμόρφωση με τους κανόνες τιμολόγησης. Για την υλοποίηση των νέων κανόνων τίθενται σε εφαρμογή τρία ηλεκτρονικά συστήματα (για εγκατεστημένους σε ΕΕ, για εισαγωγές και για μη εγκατεστημένους σε ΕΕ).
Συμπερασματικά οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο ηλεκτρονικό εμπόριο θα επωφεληθούν από μείωση στο κόστος συμμόρφωσης και τους ίσους όρους ανταγωνισμού, ενώ τα ΚΜ θα επωφεληθούν από την επέκταση των διασυνοριακών συναλλαγών και την αύξηση των εσόδων ΦΠΑ (σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΕΕ
7 δισ. € ετησίως).”
Οι συντελεστές ΦΠΑ ανά χώρα
Με βάση τα όσα ισχύουν σήμερα, οι συντελεστές ΦΠΑ που εφαρμόζονται ανά κράτος-μέλος είναι οι εξής :
Κράτος μέλος |
Κωδικός χώρας |
Κανονικός συντελεστής |
Μειωμένος συντελεστής |
Εξαιρετικά μειωμένος συντελεστής |
Συντελεστής αναμονής |
| Αυστρία | AT | 20 | 10 / 13 | – | 13 |
| Βέλγιο | BE | 21 | 6 / 12 | – | 12 |
| Βουλγαρία | BG | 20 | 9 | – | – |
| Κύπρος | CY | 19 | 5 / 9 | – | – |
| Τσεχία | CZ | 21 | 10 / 15 | – | – |
| Γερμανία | DE | 19 | 7 | – | – |
| Δανία | DK | 25 | – | – | – |
| Εσθονία | EE | 20 | 9 | – | – |
| Ελλάδα | EL | 24 | 6 / 13 | – | – |
| Ισπανία | ES | 21 | 10 | 4 | – |
| Φινλανδία | FI | 24 | 10 / 14 | – | – |
| Γαλλία | FR | 20 | 5,5 / 10 | 2,1 | – |
| Κροατία | HR | 25 | 5 / 13 | – | – |
| Ουγγαρία | HU | 27 | 5 / 18 | – | – |
| Ιρλανδία | IE | 23 | 9 / 13,5 | 4,8 | 13,5 |
| Ιταλία | IT | 22 | 5 / 10 | 4 | – |
| Λιθουανία | LT | 21 | 5 / 9 | – | – |
| Λουξεμβούργο | LU | 17 | 8 | 3 | 14 |
| Λετονία | LV | 21 | 12 / 5 | – | – |
| Μάλτα | MT | 18 | 5 / 7 | – | – |
| Κάτω Χώρες | NL | 21 | 9 | – | – |
| Πολωνία | PL | 23 | 5 / 8 | – | – |
| Πορτογαλία | PT | 23 | 6 / 13 | – | 13 |
| Ρουμανία | RO | 19 | 5 / 9 | – | – |
| Σουηδία | SE | 25 | 6 / 12 | – | – |
| Σλοβενία | SI | 22 | 9,5 | – | – |
| Σλοβακία | SK | 20 | 10 | – | – |
