– Βασίλης Κουφός, Σύμβουλος Βιώσιμης Επιχειρηματικότητας και Διαχειριστής Εταίρος της Capa Epsilon spPCC®

Τα υφιστάμενα πλαίσια και οι θεσμικές προθέσεις

Ο ναυτιλιακός κλάδος, είναι ο τομέας εκείνος της – διεθνούς – οικονομίας, ο οποίος λειτουργεί υπό το πλαίσιο ενός εξαιρετικά αυστηρού ρυθμιστικού και κανονιστικού πλαισίου, αναφορικά δε με το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα, υποχρεούται στην εξυπηρέτηση σειράς κανόνων, προτύπων και πρωτοκόλλων. Το περιεχόμενο όλου αυτού του δεσμευτικού πακέτου, κατά βάση εμπεριέχει τις τεχνικές και επιχειρησιακές απαιτήσεις βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης των πλοίων προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που καθορίστηκαν από το Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) από τα πλοία. Ενδεικτικά, υπό το καθεστώς των τελευταίων τροποποιήσεων τα σκάφη οφείλουν να υπολογίζουν το λεγόμενο Δείκτη Ενεργειακής Απόδοσης Υφιστάμενων Πλοίων (Energy Efficiency Existing Ship Index – ΕΕΧΙ), να λαμβάνουν συγκεκριμένα τεχνικά μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης και να καθιερώσουν την επιμέτρηση ενός ετήσιου επιχειρησιακού Δείκτη Έντασης ‘Άνθρακα (Carbon Intensity Indicator – CII), ο οποίος καταγράφει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου (GHG) ενός σκάφους κατά την εκτέλεση του μεταφορικού του έργου.

Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός, μέσω της Επιτροπή Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC), έχει επισήμως θέσει ως στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στη ναυτιλία κατά 50% έως το 2050 (υφέρπει ωστόσο μια συζήτηση αναφορικά με το ρεαλισμό της επιδίωξης ενός λιγότερο φιλόδοξου στόχου εντός του 2023).

Τον Ιούλιο του 2021, η Ευρωπαϊκή Ένωση, δημοσίευσε μια θεσμική πρωτοβουλία σχετικά με την επέκταση του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών της (ETS) στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών (πρωτοβουλία FuelEU Maritime). Σύμφωνα με την πρόταση, τα πλοία άνω των 5.000 μικτών τόνων που μεταφέρουν επιβάτες ή φορτίο προς ή από λιμάνια των κρατών μελών της ΕΕ θα πρέπει να αγοράζουν και να παραδίδουν δικαιώματα εκπομπών, σε ποσότητες που θα καθορισθούν, ανάλογα με τα ειδικά χαρακτηριστικά κάθε μετακίνησης. Σε κάποιες περιπτώσεις, ενδέχεται η ποσότητα των ρύπων την οποία υποχρεούται να αγοράσει ο εμπλεκόμενος, να είναι ίση με τους ρύπους που καταναλώθηκαν κατά τη μετακίνηση.

Το τρέχον κόστος μεταφοράς

Με απολύτως επικαιροποιημένα στοιχεία, προερχόμενα από International Chamber of Shipping, η ναυτιλία, μεταφέρει περίπου το 90% του παγκόσμιου εμπορίου, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 3% των παγκόσμιων εκπομπών CO2. Ειδικότερα για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η ναυτιλία αντιπροσωπεύει το 80% των συνολικών εξαγωγών και εισαγωγών κατ’ όγκο και περίπου το 50% κατ’ αξία. Είναι πολύ ενδιαφέρον να αντιληφθούμε ότι για κάθε φλιτζάνι καφέ που καταναλώνουμε, το 12% περίπου της τιμής του, αφορά αμιγώς θαλάσσιο μεταφορικό έργο. Φυσικά το ποσοστό αυτό ποικίλει αναλόγως με τη φύση του προϊόντος (ο απλός αθλητικός εξοπλισμός περιορίζεται στο 5% ή το εμφιαλωμένο κρασί στο 4%). Σε κάθε περίπτωση όμως, το κόστος είναι ουσιώδες και ικανό να εκτρέψει τη στρατηγική μια εταιρείας ανεξαρτήτως του μεγέθους της.

Η στάση των stakeholders

Οι εμπλεκόμενοι εντός της διεθνούς ναυτιλιακής οικονομίας (και κυρίως οι μέτοχοι των σχετικών επιχειρήσεων και ομίλων), ήδη έχουν αντιληφθεί τη σοβαρότατη επίπτωση των παραγόντων ESG στην απόδοση των επενδύσεών τους – ειδικότερα όσον αφορά την επαναπροσέγγιση όλων των παραμέτρων επιμέτρησης της διαχείρισης κινδύνου. Περιπτώσεις  δε, επενδυτών θεσμικού χαρακτήρα (τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, εκδότες χρηματοοικονομικών προϊόντων κλπ) ήδη συμπεριλαμβάνουν τις επιπτώσεις των κριτηρίων ESG στη μέθοδο διαχείρισης των κεφαλαίων τους.

Κατά συνέπεια, η ναυτιλιακή βιομηχανία, θα αξιολογείται χρηματοδοτικά, όπως κάθε άλλος κλάδος : με βάση τις επιδόσεις βιωσιμότητας, τις οποίες καταγράφει. Ωστόσο, φαίνεται πως ο ναυτιλιακός κλάδος, είναι ένα – μικρό ; – βήμα, μπροστά.

Οι Αρχές του Ποσειδώνα

Οι Αρχές του Ποσειδώνα (the Poseidon Principles) αποτελούν ένα πρώτο πλαίσιο προσέγγισης των νέων δεδομένων, ως προς την αξιολόγηση και τις απαιτούμενες γνωστοποιήσεις αναφορικά με την κλιματική ευθυγράμμιση των χαρτοφυλακίων χρηματοδότησης του κλάδου. Ουσιαστικά, καταγράφεται μια πρώτη ολοκληρωμένη πρωτοβουλία βιώσιμης χρηματοδότησης του ναυτιλιακού τομέα και των δραστηριοτήτων του.

Με δεδομένη τη σύνθεση της διοικούσας επιτροπής της Poseidon Principles Association (όπου εμφανίζονται χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όπως η ABN Amro, η BNP Paribas, η Credit Suisse και η ING, εκπροσωπούμενες μάλιστα σε ανώτατο επίπεδο), αλλά και του ότι οι 27 συνολικά συμμετέχοντες στην κίνηση αυτή, αθροίζουν σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου δανεισμού σε ναυτιλιακές εταιρείες, φαίνεται πως η βιομηχανία αυτή, βαδίζει ήδη εντός ενός συμφωνημένου, αλλά και εφαρμόσιμου σχεδίου.

Τα επόμενα βήματα

Δεδομένων όλων των παραπάνω, το σχέδιο μετάβασης της ναυτιλιακής βιομηχανίας σε παραγωγό ουδέτερου αποτυπώματος, αγγίζει τα $ 2,4 τρισεκατομμύρια με βάση μια ολοκληρωμένη μελέτη της Boston Consulting Group, τον Ιούνιο του 2021 (BCG Shipping Decarbonization Survey, June 2021). Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του ποσού – περίπου $ 1,7 τρισεκατομμύρια – θα διατεθεί σε εναλλακτικά ή μελλοντικά καύσιμα. Από αυτό, η ενέργεια και η χημική βιομηχανία θα απαιτήσουν μια επένδυση περίπου $ 1,5 τρισεκατομμυρίων για την παραγωγή πρώτης ύλης υδρογόνου και για εγκαταστάσεις σύνθεσης, αποθήκευσης και διανομής καυσίμων. Οι εμπλεκόμενοι σε αυτούς τους τομείς πιθανότατα θα ανακτήσουν την επένδυσή τους χρεώνοντας στις ναυτιλιακές εταιρείες υψηλότερα τέλη ανεφοδιασμού. Η ναυτιλιακή βιομηχανία δε, θα πρέπει να ξοδέψει περίπου $ 200 δισεκατομμύρια σε νέους κινητήρες και λύσεις αποθήκευσης στο πλοίο. Και πέρα ​​από το κόστος εναλλακτικών καυσίμων, θα χρειαστεί να επενδύσουν περίπου $ 700 δισεκατομμύρια σε παράπλευρες λειτουργικές και τεχνολογικές απαιτήσεις που θα προκύψουν.

Όλα αυτά τα κόστη βέβαια, χρηματοδοτούνται από τις τράπεζες (οι οποίες όπως φαίνεται θα λειτουργήσουν με τα αυστηρά κριτήρια των Poseidon Principles. Κατά συνέπεια οι εταιρείες οφείλουν να συντονιστούν στη νέα πραγματικότητα, ή απλώς να αφεθούν να εκλείψουν. Η αποφασιστικότητα δράσης των stakeholders κατόρθωσε να πείσει πολύ περισσότερο από μια κρίσιμη μάζα ενδιαφερομένων, προδιαγράφοντας ουσιαστικά πως ο θαλάσσιος δρόμος θα καταστεί εκ των πραγμάτων γαλαζοπράσινος.

Δείτε το άρθρο όπως δημοσιεύθηκε εδώ

By Published On: 5 Ιουνίου, 2022Categories: Point One, Γνώμες, ΔημοσιεύσειςΔεν επιτρέπεται σχολιασμός στο The Big Green : η διεθνής ναυτιλία και τα κριτήρια ESG (Forbes – ελληνική έκδοση)Tags: , , , , , , , , , , ,

Share This Story, Choose Your Platform!