-του Βασίλη Κουφού, συμβούλου βιώσιμης επιχειρηματικής ανάπτυξης, ιδρυτή και Principal Managing Partner, Capa Epsilon OSP
Η Ναυτιλία ως παραγωγικός κλάδος είναι ταυτισμένη με τον ίδιο τον πυρήνα του επιχειρείν, αφού, από τη μια πλευρά κινητοποιεί πελώριες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου και από την άλλη, έχει αποφασιστικό ρόλο στη λειτουργική ποιότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Αυτή ακριβώς η νευραλγική τοποθέτηση του ναυτιλιακού κλάδου στο επίκεντρο της οικονομικής δραστηριότητας, είχε ως συνέπεια την εναρμόνιση των εταιρειών αυτών με ένα σύνολο κανόνων με – κυρίως τεχνικά και κανονιστικά χαρακτηριστικά – αναφορικά με τις επιπτώσεις, αλλά και τις επιδόσεις που σημειώνονται ως προς τα κριτήρια βιωσιμότητας (ESG). Στην κατεύθυνση της εξαιρετικά ήπιας αλλά και αποτελεσματικής προσαρμογής των επιχειρήσεων, στο νέο, αυστηρό και δεσμευτικό περιβάλλον, ο ρόλος του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO), ειδικά μέσω της Επιτροπή Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC), υπήρξε καθ’ ολοκληρίαν καταλυτικός.
Η διεθνής ναυτιλία ευθύνεται για περίπου το 3% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) η τάση είναι ανοδική. Ωστόσο, η περιβαλλοντική επιβάρυνση δεν περιορίζεται μόνο στις ατμοσφαιρικές εκπομπές. Η ηχορύπανση, οι εκκενώσεις σκαφών και άλλοι παράγοντες μπορούν επίσης να βλάψουν τα οικοσυστήματά. Ο ΙΜΟ έχει θέσει στρατηγικούς στόχους για τη μείωση της έντασης άνθρακα της διεθνούς ναυτιλίας κατά 50% έως το 2050 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2008. Για την επίτευξη αυτών των στόχων, έχουν εισαχθεί νέοι κανονισμοί που απαιτούν από όλα τα πλοία άνω των 400 GT να μετρούν την ενεργειακή απόδοση του υφιστάμενου πλοίου τους (EEXI). Τα πλοία άνω των 5000 μικτών τόνων πρέπει επίσης να ταξινομούνται με βάση την ένταση άνθρακα (CII) . Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση συμπεριέλαβε από την 01.01.2024 τη ναυτιλία στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS) πράγμα που σημαίνει ότι οι ναυτιλιακές εταιρείες θα πρέπει να αγοράζουν δικαιώματα εκπομπών, προσθέτοντας στο κόστος συμμόρφωσής τους. Με δύο απλά λόγια, σύμφωνα με το νέο κανονισμό, τα πλοία που θα εισέρχονται και θα εξέρχονται από τα λιμάνια της Ευρωπαϊκής Ένωσης οφείλουν να πληρώνουν για τη ρύπανσή τους από τον άνθρακα. H κάθε πλοιοκτήτρια εταιρεία υποχρεούται πλέον να αγοράζει για κάθε τόνο καυσίμου που καταναλώνει σε ένα πλοίο της, τρεις τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Το ETS προβλέπει σταδιακή ένταξη των εταιρικών στόλων, με το 40% των εκπομπών τους από το 2024, με 70% το 2026 και με 100% από το 2027 και μετά.
Προσαρμοζόμενες με το μεταβαλλόμενο ρυθμιστικό τοπίο, οι επιχειρήσεις πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τις διαγραφόμενες περιβαλλοντικές επιδόσεις τους. Οι πελάτες τους θα απαιτούν πλέον – για δικό τους όφελος προφανώς – μια αλυσίδα εφοδιασμού μηδενικού αποτυπώματος, ενώ οι επενδυτές – χρηματοδότες θα αξιολογούν τις εταιρείες με βάση αυτές ακριβώς τις επιδόσεις. Οι Αρχές του Ποσειδώνα (the Poseidon Principles) αποτέλεσαν το πρώτο πλαίσιο προσέγγισης των νέων δεδομένων, ως προς την αξιολόγηση και τις απαιτούμενες γνωστοποιήσεις, αναφορικά με την κλιματική εναρμόνιση των χαρτοφυλακίων χρηματοδότησης του κλάδου. Οι 34 (έως τώρα) συμπράττοντες στην πρωτοβουλία αυτή, αντιπροσωπεύουν επί του παρόντος περίπου 200 δις. δολάρια σε χρηματοδότηση ναυτιλιακών εταιρειών (περίπου το 50% των συνολικών κεφαλαίων). Παράλληλα με τις Poseidon Principles, εκκίνησε η συγκρότηση ενός άλλου, ανεξάρτητου μηχανισμού τον Οκτώβριο του 2020. Με την ονομασία Sea Cargo Charter παρέχεται ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο ευθυγράμμισης των δραστηριοτήτων ναύλωσης με υπεύθυνες περιβαλλοντικές συμπεριφορές, στοχεύοντας στο καθαρό ανθρακικό αποτύπωμα.
Τέλος, μια επιπλέον δράση, η Poseidon Principles for Marine Insurance, ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2021, συγκεντρώνοντας μια ομάδα εταιρειών ναυτιλιακής ασφάλισης οι οποίες δεσμεύθηκαν πλήρως ώστε να επιτευχθεί πλήρης αντίστιξη μεταξύ των χαρτοφυλακίων τους, ώστε να επιτύχουν καθαρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Συμπληρωματικά δε, επέλεξαν να λάβουν μέτρα για την ευθυγράμμιση με τη Συμφωνία του Παρισιού, σκοπεύοντας σε μείωση του CO2 κατά 100%.
Πέραν όλων των θεσμικών και κλαδικών παρεμβάσεων όμως, «καύσιμο» στην υλοποίηση του όλου σχεδιασμού αποτελούν οι πρόσφατες εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη σε συνδυασμό με ένα ακμάζον οικοσύστημα εταιρειών τεχνολογίας, αλλά και σημαντικών επενδύσεων σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας και υποδομές.
Η ουσιαστική και επιτυχής διαλειτουργικότητα όλων αυτών των παραγόντων, καθιστούν το πράσινο ως συστατικό χρώμα του γαλάζιου – σε αποφασιστικό επίπεδο μάλιστα.
Δείτε το άρθρο όπως δημοσιεύθηκε εδώ
