Της Χριστίνας Ζαφειρούλη*
Ένα από τα μεγαλύτερα επενδυτικά στοιχήματα της χώρας θα είναι η απολιγνιτοποίηση, καθώς οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, με τη συμβολή και του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, θα ανέλθουν σε 8 – 9 δισ. ευρώ, φθάνοντας στο ίδιο ύψος με τις επενδύσεις που υλοποιήθηκαν ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων. Μεγάλο ζητούμενο είναι να προωθηθούν έγκαιρα οι επενδύσεις και να καταστεί δυνατό να αναπληρωθούν πλήρως οι θέσεις εργασίας που θα χαθούν στις «λιγνιτικές» περιοχές.
Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό, η απολιγνιτοποίηση φέρνει τη μετάβαση σε μια ενέργεια που είναι κατά βάση εγχώρια και που θα σταματήσει να επιβαρύνει. Όπως επισημαίνει, η μετάβαση σε ΑΠΕ σε μεγάλο βαθμό και, από την άλλη, η ηλεκτροκίνηση στα οχήματα, μαζί και με τις διασυνδέσεις στα νησιά θα μειώσουν σημαντικά το κόστος της ενέργειας και αυτό θα οδηγήσει σε μια οικονομία πιο ανταγωνιστική, η οποία θα παράγει δικό της φτηνό καύσιμο. «Όλα αυτά θα ξεκινήσουν από την απολιγνιτοποίηση, αυτή θα μας σπρώξει προς το μέλλον», σημείωσε ο κ. Σκυλακάκης.
Συνολικό budget μεγαλύτερο από εκείνο των Ολυμπιακών Αγώνων
Με συνολικό budget που ξεπερνάει εκείνο των Ολυμπιακών Αγώνων, ο διευθύνων σύμβουλος της Grant Thornton, κ. Βασίλειος Καζάς θεωρεί ότι η απολιγνιτοποίηση και η αντικατάσταση των θέσεων εργασίας είναι ένα εφικτή.
Όπως σημειώνει, η κυβέρνηση έχει δεσμεύσει πόρους 5,1 δισ. ευρώ για το συγκεκριμένο έργο και αν σ’ αυτά προστεθούν τα ποσά που θα έρθουν από ιδιώτες και τράπεζες, οι συνολικές επενδύσεις ανέρχονται σε 8-9 δισ., δηλαδή ένα ποσό μεγαλύτερο και από το πρότζεκτ των Ολυμπιακών Αγώνων. «Απαιτούνται ολοκληρωμένα σχέδια από επενδυτές, με στόχο η απασχόληση να αντικατασταθεί με νέες σύγχρονες μονάδες που θα επιτρέψουν στους ανθρώπους αυτών των περιοχών να έχουν μια καλύτερη ζωή», σημείωσε τονίζοντας ότι έχει ολοκληρωθεί η διαβούλευση του πλάνου από την επιτροπή του κ Μουσουρούλη και ετοιμάζεται και η νομοθετική πρωτοβουλία.
«Όπου κατατεθούν τα σχέδια, αυτοί θα έχουν την υποχρέωση αξιολόγησής τους. Τα επενδυτικά σχέδια είναι πάνω από 40 και πολλά από αυτά εμβληματικές επενδύσεις, συνεπώς οι χαμένες θέσεις εργασίας θα αναπληρωθούν» κατέληξε.
Δυσπιστία στις τοπικές κοινωνίες
Ωστόσο οι τοπικές κοινωνίες δεν έχουν ακόμα πειστεί για το «δίκαιο» της μετάβασης και εμφανίζονται ιδιαίτερα αρνητικές και προβληματισμένες σε σχέση με τις προγραμματισμένες αλλαγές. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις στους πέντε “λιγνιτικούς” δήμους, όπου βρίσκονται τα εργοστάσια και τα ορυχεία σε Εορδαία και Κοζάνη στον νομό Κοζάνης, στους δήμους Αμυνταίου και Φλώρινας στον νομό Φλώρινας, και στο δήμο Μεγαλόπολης στην Αρκαδία, οι κάτοικοι κάθε άλλα παρά έτοιμοι είναι για τη μετάβαση αυτή.
Σε ποσοστό 86,8% οι πολίτες θεωρούν ότι οι συνέπειες στην οικονομική ανάπτυξη θα είναι αρνητικές, ενώ το 44,1% των ερωτηθέντων και από τους τρεις νομούς δηλώνουν ότι τα εισοδήματα του νοικοκυριού τους εξαρτώνται «πολύ» ή «αρκετά» από το εργοστάσιο της ΔΕΗ της περιοχής -ένα ποσοστό που είναι μικρότερο σε κάποιους δήμους (μόνο 23% στο Δήμο Τρίπολης, για παράδειγμα) αλλά μεγαλύτερο σε άλλους (66,5% στον Δήμο Μεγαλόπολης, 74,2% στον Δήμο Εορδαίας -δηλαδή στην Πτολεμαΐδα).
Οι επενδύσεις και το Ταμείο Ανάκαμψης
Υπενθυμίζεται ότι ήδη από τις αρχές Οκτωβρίου, όταν ανακοινώθηκε το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (masterplan) για τις λιγνιτικές περιοχές που προβλέπει επιδοτήσεις από 40% έως 80, είχαν γίνει περισσότερες από 70 υποβολές προτάσεων για έργα, ενώ είχαν ανακοινωθεί και 16 μεγάλες επενδύσεις που βρίσκονται στα σκαριά.
Στις μεγάλες επενδύσεις που παρουσιάστηκαν από τον κ. Χατζηδάκη εντάσσεται και η δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων από τον όμιλο ΔΕΗ, συνολικής ισχύος 2,3 GW στη Δυτική Μακεδονία, μία επένδυση 133 εκατ. ευρώ και στη Μεγαλόπολη ισχύος 0,5 GW.
Παράλληλα, προβλέπεται η άμεση έναρξη κατασκευής του φωτοβολταϊκού πάρκου των ΕΛΠΕ στην Κοζάνη, μια επένδυση 130 εκατ. ευρώ. Η συνολική ισχύς του πάρκου θα φτάνει τα 240 MW και υπολογίζεται ότι θα είναι το μεγαλύτερο στην Ελλάδα και από τα πέντε μεγαλύτερα στην Ευρώπη.
Έως και το ένα δισ. μπορεί να αγγίξει η επένδυση στη Δυτική Μακεδονία, που αφορά την παραγωγή καύσιμου υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας της Solaris, ενώ σε νέο εργοστάσιο παραγωγής μπαταριών λιθίου στρέφεται ο Πάνος Γερμανός μέσω της εταιρείας Sunlight, θυγατρικής του Ομίλου Olympia. Παράλληλα, στα σκαριά φαίνεται πώς βρίσκεται και η επένδυση της φαρμακοβιομηχανίας DEMO στην περιοχή της Τρίπολης ύψους 250 εκατ. ευρώ.
Επένδυση στη Δυτική Μακεδονία, ύψους 280 εκατ. ευρώ, σχεδιάζει η Eunice, για την δημιουργία μονάδας κεντρικής αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω μπαταριών ιόντων λιθίου συνολικής ισχύος 250 MW. Το έργο βρίσκεται σε διαδικασία αδειοδοτικής ωρίμανσης καθώς η εταιρεία υπέβάλε στη ΡΑΕ στα τέλη του Αυγούστου την αίτηση έκδοσης άδειας παραγωγής της μονάδας. Η μονάδα που θα αποτελείται από 75 συγκροτήματα μπαταριών προγραμματίζεται να κατασκευαστεί το 2022.
Ο ιδρυτής της Chipita, Σπύρος Θεοδωρόπουλος, σχεδιάζει, μέσω της Wonderplant, την εγκατάσταση μιας μονάδας θερμοκηπίων για υδροπονική καλλιέργεια ντομάτας, με παράλληλη ίδρυση μικρής μονάδας ηλεκτροπαραγωγής.
Πτώση άνω του 50% στη λιγνιτική παραγωγή της ΔΕΗ
Μπορεί ο στόχος για να σταματήσουν τα φουγάρα των εργοστασίων της ΔΕΗ να εκτείνεται έως το 2028, αλλά ήδη η απολιγνιτοποίηση είναι μία διαδικασία σε εξέλιξη για τη ΔΕΗ. Σύμφωνα με τη διοίκηση της ΔΕΗ, η απόσυρση των ζημιογόνων λιγνιτικών μονάδων και η αύξηση της παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές θα συμβάλλουν στη βελτίωση της κερδοφορίας της ΔΕΗ τα επόμενα χρόνια.
Ήδη, στα αποτελέσματα 9μήνου 2020 της ΔΕΗ φάνηκε ότι η λιγνιτική παραγωγή της ΔΕΗ μειώθηκε κατά 50,6% ή 4.031 GWh, λόγω χαμηλότερων τιμών φυσικού αερίου και υψηλότερων τιμών CO2 που καθιστούν τις λιγνιτικές μονάδες λιγότερο ανταγωνιστικές. Ειδικά το γ΄ τρίμηνο, η μείωση της λιγνιτικής παραγωγής ήταν ακόμα μεγαλύτερη και διαμορφώθηκε σε 57,9% ή 1.288 GWh. Σημειώνεται ότι η λιγνιτική παραγωγή της ΔΕΗ το 2023 θα έχει μειωθεί κατά 54%, από τις 10,6 TWh το 2019 στις 4,8 TWh το 2023.
Μιλώντας πρόσφατα στο συνέδριο «Renewable Storage Forum», ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης, σημείωσε ότι το business plan της εταιρείας έχει βάλει τη ΔΕΗ στη διαδικασία του ενεργειακού μετασχηματισμού. «Το δικό μας Green Deal έχει δύο άξονες, από τη μία την απολιγνιτοποίηση με κλείσιμο όλων των ζημιογόνων μονάδων έως το 2023 και από την άλλη, τις σημαντικές επενδύσεις σε ΑΠΕ ώστε το μερίδιο της αγοράς της ΔΕΗ να φθάσει από το 2% σήμερα στο 20% το 2024», υπογράμμισε.